Eugeniusz Piasecki
W lipcu mija 63. rocznica śmierci Eugeniusza Piaseckiego, lekarza-higienisty, wybitnego teoretyka wychowania fizycznego i działacza harcerskiego.
Urodzony 13 listopada 1872 r. we Lwowie, jako syn Wenantego, lekarza i nauczyciela gimnastyki, oraz Klementyny z Hendrichów. W 1890 r. ukończył z wyróżnieniem Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, po czym podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. W roku następnym przeniósł się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując w dniu 23 grudnia 1896 r. dyplom doktora medycyny. Zagadnieniami wychowania fizycznego zainteresował się pod wpływem profesora Henryka Jordana. Po studiach i krótkiej praktyce w Wiedniu i Krakowie powrócił do Lwowa, gdzie - oprócz obowiązków lekarza szkolnego - podjął pracę gimnazjalnego nauczyciela gimnastyki, uzyskawszy uprzednio uprawnienia pedagogiczne w tej dziedzinie. Popularyzował sport: zakładał szkolne drużyny piłkarskie, w 1904 r. utworzył Klub Gimnastyczno-Sportowy, który w maju 1907 r. przekształcił się w Lwowski Klub Sportowy "Pogoń". Piasecki został pierwszym prezesem "Pogoni" i pełnił tę funkcję do listopada 1909 r. W 1907 r. był współtwórcą Karpackiego Towarzystwa Narciarskiego. Od 1909 r. wykładał teorię wychowania fizycznego i higieny szkolnej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W dniu 5 lipca tegoż roku habilitował się na podstawie rozprawy "Zdobycze lat ostatnich w zakresie walki z chorobami ostrymi zakaźnymi w szkole". W latach 1900-1914 prowadził we Lwowie własny Zakład Gimnastyki Leczniczej, Ortopedii i Masażu. W kadencji lat 1908-1911 był radnym miasta Lwowa.
Równocześnie zaangażował się w ruch skautowski. W 1912 r. wydał we Lwowie (wspólnie z Mieczysławem Schreiberem) podręcznik skautingu "Harce młodzieży polskiej". Zwracał uwagę na znaczenie ruchu harcerskiego dla kultywowania tradycji narodowych, wychowania obywatelskiego i poznawania własnego kraju, propagował abstynencję i wychowanie fizyczne młodego pokolenia. Wprowadził podstawowe terminy harcerskie: harcerz, harcmistrz, zastęp; redagował czasopismo "Skaut". Zasługi Piaseckiego w tej dziedzinie znalazły po latach wyraz w nadaniu Mu w dniu 7 grudnia 1927 r. stopnia Harcmistrza Rzeczypospolitej.
W dniu 2 sierpnia 1914 r. został zmobilizowany do armii austriackiej jako lekarz pospolitego ruszenia z przydziałem służbowym do Szpitala Rezerwowego nr 2 we Lwowie. Po przejściowym zajęciu miasta przez wojska rosyjskie został w czerwcu 1915 r. przymusowo ewakuowany do Kijowa, gdzie podjął szeroką działalność na rzecz pomocy polskim uchodźcom wojennym, a od jesieni 1917 r. wykładał higienę szkolną w Polskim Kolegium Uniwersyteckim. Powróciwszy do kraju we wrześniu 1918 r., po krótkim pobycie w Zakopanem i Krakowie związał się na stałe z Poznaniem. Był w tym mieście już wcześniej - zaproszony w 1913 r. przez Towarzystwo Wykładów Naukowych wygłosił dwie prelekcje na temat wychowania fizycznego. W dniu 1 kwietnia 1919 r. mianowany profesorem Uniwersytetu Poznańskiego objął kierownictwo Katedry Higieny Szkolnej i Teorii Wychowania Fizycznego na Wydziale Filozoficznym. Z jego inspiracji w 1922 r. powołano Studium Wychowania Fizycznego. Dzięki wszechstronnej aktywności profesora Poznań w latach międzywojennych stał się wybitnym ośrodkiem kultury fizycznej. Dorobek naukowy Piaseckiego był ogromny; opublikował około 270 prac z zakresu kultury fizycznej i sportu, medycyny oraz harcerstwa. Był aktywnym członkiem licznych towarzystw naukowych, organizacji pedagogicznych i społecznych; uczestniczył w wielu krajowych i zagranicznych kongresach, odbywał podróże naukowe, działał w ruchu abstynenckim. W 1920 r. założył czasopismo "Wychowanie Fizyczne". Trzeba także przypomnieć mało znany fakt, iż Piasecki był brany pod uwagę przez Komitet Nagrody Nobla jako jeden z kandydatów do tej nagrody (w dziedzinie fizjologii i medycyny) w 1939 r. Wybuch wojny przerwał jednak dalsze postępowanie w tej sprawie.
Początek II wojny światowej zastał profesora w sanatorium w Zaleszczykach, gdzie przebywał wraz z chorą żoną. Agresja sowiecka uniemożliwiła mu opuszczenie Kresów; w bardzo trudnych warunkach przyszło mu spędzić wojenne lata we Lwowie. W lutym 1945 r. otrzymał z Uniwersytetu Poznańskiego wezwanie do objęcia kierownictwa Studium Wychowania Fizycznego. Podjął pracę, lecz pogarszający się od kilku lat stan zdrowia uniemożliwił mu realizację dalszych planów. W dniu 23 grudnia 1946 r. uroczyście obchodzono w Poznaniu 50-lecie promocji doktorskiej Piaseckiego.
W czerwcu roku następnego Piasecki wyjechał w Sudety w celu wypoczynku i poprawy stanu zdrowia. Zmarł nagle (z powodu udaru mózgu) w dniu 17 lipca 1947 r. w Ptaszynie koło Cieplic na Dolnym Śląsku. Pochowano go w Poznaniu na Cmentarzu Górczyńskim.
W 1950 r. Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Poznańskiego przekształcono w Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego (od 1972 r. Akademia Wychowania Fizycznego). W dniu 30 października 1981 r. uczelnia ta otrzymała imię Eugeniusza Piaseckiego. W jej murach znajduje się tablica upamiętniająca patrona; ponadto w 1973 r. ustanowiono medal jego imienia, nadawany osobom szczególnie zasłużonym dla uczelni. Imię Piaseckiego nosi także ulica na Ratajach.
Od 1898 r. żoną Piaseckiego była Gizela Maria z Silberfeldów (1878-1946), pochodząca z krakowskiej rodziny żydowskiej. Ze związku tego narodziło się pięcioro dzieci - Eugenia, Stanisław, Władysław, Wanda i Leszek.
