Tematem, który najbardziej frapował Malczewskiego, był on sam: artysta poddany ciśnieniom wewnętrznym i zewnętrznym. Sztuka w jego pojęciu jest swego rodzaju zakonem rycerskim, wymagającym poświęcenia bez granic, powołanie artystyczne jest czarem, któremu ulega artysta i zdobywa moc za cenę całkowitego poddania się. Tajemne siły warunkujące egzystencję i twórczość wcielał Malczewski w postacie kobieco-zwierzęce, zawsze dwuznaczne, pociągające i groźne.

Ten Portret starej kobiety siedzącej na tle przeszklonych drzwi zwraca uwagę niezwykłym rodzajem surowej ekspresji. Chłód tej kompozycji osiągnięty został zawężoną gamą

Portret DZIECKA - amorka zadumanego nad stolikiem z kartami - jest sam w sobie intrygujący przez zestawienie chłopczyka w wieku niewinności z atrybutem występków wieku dojrzałego,

Minister gabinetu saskiego Hrabia Manteuffel tak opisał Annę Orzelską: "(...) Jest to szatynka o kibici bardzo wysmukłej i wzrostu ponad średniego; cerę ma o wiele jaśniejszą i bardziej gładką niż zazwyczaj u szatynek; oczy czarne, piękne i pełne wyrazu, włosy bujne, w pięknym, kasztanowym kolorze, ramiona ślicznie toczone, buziak jak malina (...)".

W rozważaniach nad sztuką europejską pytanie o to, czy istnieje sztuka kobieca, odmienna od sztuki męskiej, wywołuje wciąż kontrowersje i gorące spory. Tymczasem w sztuce

Obraz ten został zakupiony do Metropolitan Museum w Nowym Jorku w 1922 roku jako dzieło mistrza francuskiego klasycyzmu Jacques'a Louisa Davida za wielką wówczas sumę 200 tysięcy