polscy naukowcy donoszą

• Socjolog: Badam, co Polacy sądzą o szczepieniach

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Tomasz Sobierajski

  Zapytaliśmy Polaków: Czy zaszczepiłabyś się/zaszczepiłbyś się, jeśli byłaby skuteczna szczepionka przeciwko nowotworom? Aż 85 proc. badanych odpowiedziało, że tak. Szczepionka jest, ale korzysta z niej garstka osób.

  09.05.2024 | 17:50

  hpv

  nauka

  nowotwór

  rak

  

• Geolog: Znaleźliśmy w Polsce ślad po uderzeniu meteorytu wielkiego jak ten, który zgładził dinozaury

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Marek Narkiewicz

  Struktura ma średnicę blisko 200 km i jest jedną z największych na Ziemi. Do uderzenia, które zmieniło całą planetę, a dzisiejszej Polsce zostawiło bliznę, doszło prawdopodobnie 1,6-1,8 mld lat temu.

  25.04.2024 | 06:00

  geologia

  meteoryt

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Fizyk kwantowy: Badam, co się dzieje we wnętrzu czarnych dziur

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Paweł Caputa

  Chcemy zrozumieć, co jest łatwe, a co trudne w świecie kwantowym oraz jak mogą wyglądać prawa fizyki we wnętrzach czarnych dziur.

  18.04.2024 | 11:56

  artykuł

  fizyka

  fizyka kwantowa

  granty

  

• Neurofarmakolożka: Sprawdzam, czy ruch chroni mózg przed stresem

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marta Nowacka-Chmielewska

  Niezdrowe jedzenie i stres kojarzymy z nadwagą i chorobami serca. O mózgu w tym kontekście nie myślimy. A zalewają go substancje zapalne odpowiedzialne za demencję czy depresję.

  11.04.2024 | 13:24

  mózg

  nauka

  spacer

  sport

  

• Biolożka: Badam, dlaczego kobiety i mężczyźni mają inne blizny

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Barbara Gawrońska-Kozak

  U niektórych zwierząt skóra często goi się bez blizn. U ludzi taka regeneracja zdarza się tylko w życiu płodowym, a także... u osób starszych. Jeśli zrozumiemy, dlaczego tak się dzieje, będziemy mogli lepiej pomagać poparzonym i innym pacjentom z...

  05.04.2024 | 18:19

  blizny

  dermatologia

  kobieta

  kolagen

  

• Biolog: Badam, w jakim stanie są polskie rzeki

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Przemysław Nawrocki

  Najwyżej 10 proc. polskich rzek spełnia wszystkie kryteria rzeki swobodnie płynącej.

  28.03.2024 | 16:05

  antropocen

  ekocyd

  nauka

  ochrona środowiska

  

• Prof. Artur Różański, archeolog: Na zamku w Poznaniu odkryliśmy najstarszą w Polsce królewską kuchnię

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Artur Różański

  Kuchnia przetrwała, bo miejsce, w którym się znajdowała, zostało zasypane 300 lat temu. Dla archeologa to wymarzona sytuacja.

  21.03.2024 | 18:00

  archeologia

  odkrycie

  średniowiecze

  

• Biolożka: Nanoplastik sprawia, że szybciej się starzejemy

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Bożena Bukowska

  Boimy się mikroplastiku, który pochłaniamy razem z jedzeniem. Ale jeszcze mniejsze cząstki - o rozmiarze nanometrów - szkodzą nam najbardziej. Zmieniają np. działanie komórek odpornościowych.

  14.03.2024 | 13:03

  biologia

  plastik

  zanieczyszczenie środowiska

  zdrowie

  

• Biochemik: Dokonaliśmy przełomu w badaniach mRNA. To odkrycie zmienia wszystko

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. dr hab. Jacek Jemielity

  Nie lubię pochopnie mówić o naukowym przełomie, ale tym razem używam tych słów z premedytacją. To jest także jedno z najważniejszych dokonań w mojej karierze.

  14.03.2024 | 06:10

  choroby

  genetyka

  szczepionka mRNA

  zdrowie

  

• Chirurżka onkologiczna: Operujemy teraz tak, aby uchronić czucie w piersi

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Agnieszka Kołacińska-Wow

  Na świecie żyje prawie osiem milionów kobiet, u których zdiagnozowano raka piersi w ciągu ostatnich pięciu lat. My, chirurdzy onkologiczni, ratujemy przede wszystkim zdrowie i życie pacjentek, ale zależy nam też na jakości ich życia.

  07.03.2024 | 06:09

  chirurgia

  nauka

  onkologia

  rak piersi

  

• Psycholog: Badam świadomość. To tajemnica, której pełne zrozumienie wciąż przekracza nasze możliwości poznania

  polscy naukowcy donoszą

  prof. Michał Wierzchoń

  Zajmuję się zjawiskiem, którego prawdopodobnie nie uda mi się w pełni zrozumieć do końca mojej kariery naukowej.Tymi badaniami nie sposób się znudzić.

  05.03.2024 | 15:45

  mózg

  nauka

  psychologia

  sztuka życia

  

• Biolożka molekularna: Można nie pić, a i tak mieć alkohol w wątrobie. Sprawdzam, dlaczego tak się dzieje

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Aleksandra Kołodziejczyk

  U niektórych osób mikrobom jelitowy produkuje alkohol. To mikrodawki, ale docierają do wątroby każdego dnia. Czy ma to wpływ na marskość wątroby?

  22.02.2024 | 12:11

  alkohol

  dieta

  jelita

  mikrobiom

  

• Chemik: Badam, jak światło ucisza "Krzyk" Muncha

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Tomasz Łojewski

  W dziedzinie mikrofedometrii Polska nie ma obecnie na świecie konkurencji.

  15.02.2024 | 07:00

  chemia

  historia

  nauka

  sztuka

  

• Neuropsycholog: Oswajam astronautów z samotnością w kosmosie. Mam na to sposób

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marcin Dornowski

  W październiku leci w kosmos polski astronauta. Mój zespół przygotował jeden z eksperymentów, które Polak będzie mógł przeprowadzić na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

  08.02.2024 | 14:16

  Co czuję

  Europejska Agencja Kosmiczna

  kosmos

  neuronauki

  

• Archeozoolożka: Wyruszam do Tanzanii szukać źródeł ludzkości. To będzie praca detektywa

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marta Osypińska

  Jestem archeozoolożką. W centrum moich zainteresowań są zwierzęta i relacje człowiek - zwierzę, zwłaszcza na terenie Afryki. Badam, jak funkcjonowali ludzie i otaczające ich zwierzęta przed setkami i tysiącami lat.

  02.02.2024 | 10:33

  Afryka

  archeologia

  nauka

  odkrycia naukowe

  

• Biolożka molekularna: Komórki są jak miasta. Badam, skąd biorą energię i jak usuwają odpady

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Marta Miączyńska

  Niektóre komórki rakowe umierają, bo nie mają wystarczająco dużo pożywienia. A inne, silniejsze, zaczynają zjadać szczątki swoich sąsiadów.

  18.01.2024 | 15:45

  badania

  badania naukowe

  komórki

  naukowcy

  

• Antropolog biologiczny: Badanie atrakcyjności fizycznej, czyli o trudnym żywocie naukowca

  polscy naukowcy donoszą

  prof. Bogusław Pawłowski

  Codzienna praca naukowca nie jest nieustającym pasmem sukcesów. Najwięcej mówią o tym badania prowadzone przez nasz zespół, które w ostatnich latach nie dały spektakularnych wyników - co nie oznacza, że były bezwartościowe.

  11.01.2024 | 15:35

  antropologia

  atrakcyjność

  biologia

  ewolucja

  

• Chemiczka: Próbuję użyć kofeiny do ochrony drewna i środowiska

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Patrycja Kwaśniewska-Sip

  Przeciętnemu człowiekowi kofeina kojarzy się z kawą i codzienną dawką energii. Dla mnie jest przedmiotem badań naukowych: chcę ją wykorzystać jako środek do konserwacji drewna. Choć nie ukrywam, w pracy też pomaga mi kawa.

  04.01.2024 | 13:32

  drewno

  ekologia

  kofeina

  zanieczyszczenie środowiska

  

• Psycholog: Jedna na pięć osób w Polsce ma objawy zespołu stresu pourazowego (PTSD)

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marcin Rzeszutek

  Polacy mają bardzo wysoki poziom PTSD. Przyczyną może być nieprzepracowana, transgeneracyjna trauma jeszcze z czasów II wojny światowej.

  28.12.2023 | 10:58

  psychologia

  ptsd

  stres

  wojna

  

• Polski wynalazca: Stworzyłem Rydwan Życia do transportu rannych w warunkach bojowych

  polscy naukowcy donoszą

  Piotr Tłuszcz

  Piotr Tłuszcz otrzymał specjalną nagrodę za projekt humanitarny. Rydwan Życia to pojazd do transportu rannych. Przyczepa terenowa, z której korzystali ratownicy pola boju na froncie w Ukrainie.

  21.12.2023 | 11:00

  nauka

  ofiary

  ranni

  Ukraina

  

• Specjalista chorób zakaźnych: Chcę przekonać więcej osób do testów na HIV

  polscy naukowcy donoszą

  Dr n. med. Bogusz Aksak-Wąs

  Mamy najnowocześniejsze terapie przeciw HIV, ale za mało osób się bada. Testy w kierunku zakażenia i leki są dla pacjenta bezpłatne, chodzi więc o wiedzę i motywację.

  01.12.2023 | 10:28

  AIDS

  artykuł

  choroby zakaźne

  diagnostyka

  

• Geolog: Walczę o oficjalne uznanie, że żyjemy w antropocenie, epoce człowieka

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Jan Zalasiewicz

  Co zostanie po ludzkości za milion lat? To pytanie, które coraz częściej sobie zadaję.

  30.11.2023 | 06:00

  antropocen

  COP28

  globalne ocieplenie

  nauka

  

• Jedyna w Polsce patolog perinatalna: Badam, dlaczego ciąża kończy się niepowodzeniem

  polscy naukowcy donoszą

  Dr n. med. Martyna Trzeszcz

  Łożysko jest jak dziennik, dokumentuje nieprawidłowości w trakcie ciąży. Ja pełnię rolę śledczej. Mam ustalić, z jakiego powodu doszło do powikłań.

  23.11.2023 | 15:59

  ciąża

  ginekologia

  nauka

  patomorfologia

  

• Chemik: Tworzę nanomateriały pozwalające na pokonywanie barier obecnych technologii fotonicznych

  polscy naukowcy donoszą

  dr hab. Wiktor Lewandowski, prof. UW

  Analizując rozwój technologii można powiedzieć, że XX w. skupiał się na elektryczności, a wiek XXI w. to epoka fotoniki, czyli sposobu wytwarzania, manipulacji i detekcji światła.

  16.11.2023 | 15:35

  biologia

  chemia

  fizyka

  nanotechnologia

  

• Prawnik z PAN: Śledzę, jak rozwój sztucznej inteligencji wpływa na regulacje prawne

  polscy naukowcy donoszą

  Kamil Muzyka

  W obecnym stanie prac nad sztuczną inteligencją nie mamy obawy, że "maszyny się zbuntują" i nas zniewolą pod butem cybernetycznej junty. Boimy się tego, że ktoś mógłby korzystać z nich w sposób szkodliwy. Rozwój AI zmusza do stworzenia nowych...

  09.11.2023 | 12:53

  nauka

  prawo

  roboty

  sztuczna inteligencja

  

• Inżynierka: Pożar w tunelu może się rozprzestrzeniać błyskawicznie. Co robić w takiej sytuacji?

  polscy naukowcy donoszą

  Dr inż. Natalia Schmidt-Polończyk

  Kierowcy w tunelach zatrzymują pojazdy, aby zrobić sobie fotkę, rapują w tunelach i kręcą teledyski, zamawiają z nich taksówkę, wiozą wózki ze złomem, stają na głowie. Niektórzy z upojenia alkoholowego ucinają sobie w ich wnętrzu drzemkę.

  02.11.2023 | 14:11

  inżynieria

  nauka

  tunele

  

• Psycholożka: "Badam, kim są polscy single. Życie w pojedynkę nie zawsze jest czymś negatywnym"

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Katarzyna Adamczyk

  Życie w pojedynkę nie oznacza bycia osobą samotną lub nieszczęśliwą. To sytuacja, która wynika z wielu czynników, dlatego osoby niebędące w związku stanowią bardzo zróżnicowaną grupę. Badacze obecnie pragną zrozumieć tę różnorodność oraz jasne...

  26.10.2023 | 13:00

  nauka

  psychologia

  relacje i związki

  Żyć Lepiej. Psychologia Codziennie

  

• Fizykochemiczka: Projektuję nanocząstki złota, dzięki którym wcześnie wykryjemy choroby mózgu

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. inż. Joanna Olesiak-Bańska

  Moim celem jest opracowanie narzędzi diagnostycznych opartych na znacznikach organicznych i nanocząstkach, które w przyszłości umożliwią śledzenie zmian w mózgu i wczesne diagnozowanie chorób neurodegeneracyjnych, takich jak alzheimer.

  19.10.2023 | 12:07

  alzheimer

  biologia

  chemia

  fizyka

  

• Akustyczka: Sprawdzam, jak hałas skraca życie

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Anna Preis

  Hałas prowadzi do choroby niedokrwiennej serca, zakłóca sen, a u dzieci może upośledzić funkcje poznawcze. Co ciekawe, w drugiej linii zabudowy od ulicy słyszymy już bardziej hałasy sąsiedzkie.

  12.10.2023 | 16:19

  hałas

  miasto

  nauka

  sen

  

• Biochemiczka: Sprawdzam, jak działa dieta keto

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Natalia Drabińska

  W osiem tygodni odchudziliśmy Olsztyn o prawie pół tony. Czy trwale? Z jakimi skutkami dla zdrowia? Już widzimy zaskakujące efekty diety ketogenicznej.

  05.10.2023 | 14:00

  dieta

  dieta ketogeniczna

  jedzenie

  keto

  

• Psycholożka: Badam, kto stosuje ironię i sarkazm

  polscy naukowcy donoszą

  dr Agnieszka Fanslau

  Jeśli ironia i sarkazm to dwa różne zachowania, to jakie cechy psychologiczne za nimi stoją? Nasze badanie jest jednym z pierwszych, które to analizuje.

  28.09.2023 | 15:05

  ironia

  język

  nauka

  poradnik psychologiczny

  

• Neuronaukowiec: Moim naukowym marzeniem jest zrozumienie ludzkiej myśli

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Michał Kucewicz

  Umysł można zdefiniować jako zbiór funkcji poznawczych mózgu pozwalających na zrozumienie świata. Obejmuje to funkcje, takie jak pamięć, uwaga, koncentracja i świadomość.

  21.09.2023 | 13:00

  mózg

  nauka

  neurologia

  zdrowie

  

• Psycholożka: Badam, co rozumieją dzieci, gdy mówimy im co innego, niż mamy na myśli

  polscy naukowcy donoszą

  dr Natalia Banasik-Jemielniak

  Często przekazujemy informacje nie wprost. W ten sposób w krótkiej wypowiedzi chcemy zawrzeć różne intencje lub emocje. Czy dzieci za tym nadążają? W jaki sposób i kiedy zaczynają rozumieć, co mamy na myśli, gdy mówimy coś innego, niż chcemy...

  14.09.2023 | 15:43

  ironia

  język

  nauka

  psychologia

  

• Biolożka: Szukam sposobu na zatrzymanie kuli śnieżnej prowadzącej do rozwoju chorób związanych z dysfunkcjami mitochondriów

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. dr hab. Agnieszka Chacińska

  Mitochondria to pozostałości po bakterii, która dawno temu wniknęła w praprzodka ludzkiej komórki. Te struktury mają znaczenie w rozwoju wielu chorób takich jak choroby mitochondrialne, metaboliczne czy neurodegeneracyjne.

  07.09.2023 | 12:02

  biologia

  choroby mitochondrialne

  nauka

  

• Muzykolożka: Badam, jak muzyka steruje naszymi zakupami

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Sylwia Makomaska

  Przy muzyce klasycznej łatwiej akceptujemy wysokie ceny, bo kojarzy się z luksusem. Przy szybkich dźwiękach kupujemy impulsywnie. Jeśli wiemy, jak muzyka wpływa na nasze emocje, możemy stworzyć własną apteczkę akustyczną.

  31.08.2023 | 19:35

  Co czuję

  muzyka

  mózg

  nauka

  

• Konserwatorka zabytków: Przywracam do życia późnoantyczne libańskie mozaiki

  polscy naukowcy donoszą

  dr Anna Tomkowska

  Liban w czasie wojny domowej był wielkim targowiskiem zabytków. Zrabowano wtedy i zniszczono wiele bezcennych mozaik. Ja niosę ratunek tym, które ocalały.

  24.08.2023 | 11:01

  archeologia

  Bliski Wschód

  konserwacja zabytków

  Liban

  

• Bioetyczka: Pytam, jakiej medycyny potrzebujemy

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Joanna Różyńska

  Czy powinniśmy użyć neurotechnologii, żeby zmienić osobowość przestępców? Kto ma mieć dostęp do wyników naszych badań genetycznych? Czy wszystko, co można dzisiaj robić, powinniśmy robić?

  17.08.2023 | 19:30

  bioetyka

  etyka

  medycyna

  naukowcy odkryli

  

• Onkolog: Sprawdzam, co warto zmienić w metodach leczenia raka

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Lucjan Wyrwicz

  Dowiedliśmy, że można skrócić radioterapię z pięciu tygodni do pięciu dni i osiągnąć ten sam efekt. Albo że operacja nie zawsze jest konieczna.

  10.08.2023 | 15:40

  nauka

  nowotwór

  onkologia

  rak

  

• Neurofizjolog: Szukam nowych terapii, które przywrócą pacjentom wzrok

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Andrzej Foik

  Aby coraz lepiej leczyć te choroby, musimy dowiedzieć się jak najwięcej o całym układzie wzrokowym - w jaki sposób odbieramy sygnał i przetwarzamy go.

  27.07.2023 | 15:00

  choroby

  mózg

  nauka

  wzrok

  

• Biolożka: Badam pasożyty przenoszone przez kleszcze w... ocieplającej się Antarktyce

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Katarzyna Tołkacz

  Na własnej skórze przekonałam się o tym, jakie pożytki płyną z cierpliwego siedzenia na kamieniu i czekania.

  13.07.2023 | 10:43

  Antarktyka

  antropocen

  nauka

  przyroda